اثر سالخوردگی جمعیت، رشد اقتصادی، مصرف انرژی و شهرنشینی بر انتشار گاز دی اکسید کربن در منطقه خاورمیانه: کاربرد مدل هم جمعی پنل

اثر سالخوردگی جمعیت، رشد اقتصادی و مصرف انرژی بر انتشار گاز دی‌اکسیدکربندر منطقه خاورمیانه:کاربرد مدل هم‌جمعی پنل     محمدحسن طرازکار*1، نوید کارگر ده‌بیدی2   1 استادیار اقتصاد کشاورزی، بخش اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران 2 دانشجوی دکترای اقتصاد منابع‌طبیعی و محیط‌زیست، بخش اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران   (تاریخ دریافت: 21/12/1395؛ تاریخ تصویب: 09/07/1397)     چکیده هدف اصلی این مطالعه بررسی اثر کوتاه مدت و بلندمدت سالخوردگی جمعیت، رشد اقتصادی، مصرف انرژی و شهرنشینی بر میزان انتشار گاز دی‌اکسیدکربن، در کشورهای منطقه خاورمیانه است. برای این منظور داده‌های 12 کشور منطقه در طی سال‌های 2013-1990 مورد استفاده قرار گرفت. در این مطالعه با توجه به نتایج آزمون‌های ایستایی از رویکرد مدل هم‌جمعی پنل استفاده شد. هم‌چنین بر اساس نتایج آزمون‌های هم‌جمعی پدرونی و کائو به منظور برآورد رابطه بلندمدت و کوتاه‌مدت به ترتیب از روش‌های (FMOLS) و مدل تصحیح خطا (ECM) استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد که یک رابطه بلند مدت معنا‌داری میان سالخوردگی جمعیت، رشد اقتصادی، مصرف انرژی، شهرنشینی با میزان انتشار گاز دی‌‌اکسیدکربن وجود دارد. بر این اساس یک رابطه‌ U شکل میان سالخوردگی جمعیت و انتشار آلودگی وجود دارد. به طوری که در ابتدا با افزایش جمعیت مسن، میزان انتشار گاز CO2 کاهش یافته، اما در نقطه مرزی حدود 3 درصد، سرانه انتشار آلودگی روند صعودی پیدا می‌کند. همچنین نتایج نشان داد که افزایش نسبی در شهرنشینی، رشد اقتصادی و مصرف انرژی اثر مثبت و معنی‌داری بر انتشار گاز CO2 دارند.             کلید واژه‌ها: انتشار دی‌اکسید کربن، سالخوردگی جمعیت، شهرنشینی، پنل هم‌جمعی، خاورمیانه           * نویسنده مسئول:                                                                                 Email: [email protected]